Γνωρίστε τα ερειπωμένα χωριά-φαντάσματα της Κρήτης και τις ιστορίες τους.
Κάποια εγκαταλείφθηκαν εξαιτίας φυσικών καταστροφών κι άλλα αφέθηκαν στην παρακμή και ερήμωσαν όταν έφυγαν οι κάτοικοί τους. Τα ερειπωμένα σπίτια και οι εκκλησιές, βυθισμένα μέσα στη φύση, μαρτυρούν πώς κάποτε υπήρχε ζωή εκεί. Τώρα, κάθε επίσκεψη σε αυτά τα χωριά μοιάζει με ένα ταξίδι στο χρόνο. Από τα Χανιά μέχρι το Λασίθι, δείτε 10 εγκαταλελειμμένα «χωριά-φαντάσματα» της Κρήτης και μάθετε την ιστορία τους.
Αράδαινα Σφακίων, Χανιά
Τρία χιλιόμετρα δυτικά από το χωριό Ανώπολη στα Σφακιά της Κρήτης, βρίσκεται το εγκαταλελειμμένο χωριό Αράδαινα. Όπως είναι γνωστό, μέσα από διηγήσεις, το μικρό αυτό χωριό ερήμωσε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 εξαιτίας μιας βεντέτας για το κουδούνι μιας κατσίκας! Σήμερα το «χωριό-φάντασμα» προσφέρεται για μια ατμοσφαιρική βόλτα μέσα στα στενά μονοπάτια και στα σπίτια του, που είναι χτισμένα σύμφωνα με την παραδοσιακή σφακιανή αρχιτεκτονική. Αρκετοί τουρίστες επισκέπτονται το μέρος για να διασχίσουν το ομώνυμο φαράγγι αλλά και για να κάνουν bungee jumping στα 138 μέτρα από τη μεταλλική γέφυρα λίγο πριν το χωριό.
Καλάμι, Ηράκλειο
Περίπου 80 χλμ. ανατολικά του Ηρακλείου, κοντά στην Άνω Βιάννο και μέσα σε ένα πολύ όμορφο τοπίο με πυκνή βλάστηση, υπάρχει ένα εγκαταλελειμμένο χωριό όπου μπορείς να δεις ερειπωμένα σπίτια με ανοιχτές πόρτες και παράθυρα, προσωπικά αντικείμενα στα πατώματα, πιάτα και ποτήρια στις θήκες τους. Σαν να το εγκατέλειψαν οι κάτοικοί του μέσα σε μια νύχτα. Ο λόγος για το χωριό Καλάμι, που πριν από μερικές δεκαετίες έσφυζε από ζωή. Το Καλάμι είχε περίπου 600 κατοίκους πριν αρχίσει η ερημοποίηση του στα μέσα της δεκαετίας του ’70, όταν οι κάτοικοί του κατέβηκαν σταδιακά προς τα νότια παράλια, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Δείτε το υπέροχο βίντεο του Νίκου Σαράντου για το χωριό:
Νέα Βορίζια, Ηράκλειο
Στις νότιες πλαγιές του Ψηλορείτη ανάμεσα στα χωριά Ζαρός και Βορίζια, βρίσκεται ένα ιστορικό «χωριό- φάντασμα». Στις 26 Αυγούστου του 1943, οι Γερμανοί έκαψαν και βομβάρδισαν το χωριό Βορίζια, για αντίποινα. Ο οικισμός καταστράφηκε ολοσχερώς. Μετά τον πόλεμο έγινε μία προσπάθεια να χτιστεί νέο χωριό, τα Νέα Βορίζια στη θέση Βροντισάκι κοντά στη Μονή Βροντισίου, αλλά τελικά οι κάτοικοι προτίμησαν να ξαναχτίσουν τα σπίτια τους πάνω τις στάχτες του καμένου χωριού τους. Τα Νέα Βορίζια δεν κατοικηθήκαν ποτέ και τα πέτρινα ερείπια τους μας θυμίζουν σήμερα αυτή την ιστορία.
Φαρί, Ηράκλειο
Το Φαρί ήταν ένα πολύ όμορφο χωριουδάκι που έσφυζε από ζωή πριν εγκαταλειφθεί από τους 300 περίπου κατοίκους του, που έψαχναν μια καλύτερη τύχη στα αστικά κέντρα στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Είναι κρυμμένο πίσω από το χωριό Παναγιά, κοντά στο Ζαρό, και δεν το εντοπίζεις εύκολα. Πριν από δύο χρόνια έγινε γνωστό ότι μια εταιρεία με έδρα την Αθήνα ενδιαφέρεται να αγοράσει ολόκληρο το χωριό με σκοπό να το μετατρέψει σε παραδοσιακό τουριστικό οικισμό.
Σφεντύλι, Ηράκλειο
Το μικρό χωριό Σφεντύλι βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα έξω από την Χερσόνησο στο Ηράκλειο και χρονολογείται από το 1577. Εδώ και περίπου 17 χρόνια, το Σφεντύλι πλημμυρίζει και χάνεται σταδιακά κάτω από το νερό. Αιτία το φράγμα Αποσελέμη που κατασκευάστηκε στην περιοχή. Τώρα κάθε επίσκεψη στο ερειπωμένο, πλέον, αυτό χωριό της Κρήτης μοιάζει με ένα ταξίδι στο χρόνο.
Μύλοι, Ρέθυμνο
Το φαράγγι των Μύλων, μια εντυπωσιακά πράσινη όαση πολύ κοντά στην πόλη του Ρεθύμνου, αποτελεί μια μοναδική εξόρμηση στη φύση για όποιον θέλει στιγμές χαλάρωσης και κάτι περισσότερο από τα συνηθισμένα αξιοθέατα. Αυτό το φαράγγι φιλοξενεί πολλά σπάνια είδη της κρητικής χλωρίδας. Η είσοδός του είναι στα νότια του χωριού Χρωμοναστήρι και η έξοδός του κοντά στο Ξηρό Χωριό. Στο κέντρο του φαραγγιού ο επισκέπτης θα συναντήσει τον εγκαταλελειμμένο, από τη δεκαετία του 1970, οικισμό των Μύλων με τα πετρόκτιστα σπίτια. Το χωριό που χωρίζεται σε δύο γειτονιές, τους Πάνω και τους Κάτω Μύλους, εγκαταλείφθηκε όταν γεωλογική μελέτη έδειξε πως τα επιβλητικά βράχια που υψώνονταν πάνω από τα σπίτια κινδύνευαν να πέσουν και να τα καταπλακώσουν.
Βορί, Λασίθι
«Κρυμμένο» μέσα στις ελιές του οροπεδίου της Θρύπτης, αυτό το μικρό χωριό ανήκει στο Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO της Σητείας. Σήμερα είναι σχεδόν εγκαταλειμμένο αφού ελάχιστοι άνθρωποι ζουν ακόμα στα πέτρινα σπίτια του. Πρόκειται για έναν πολύ γραφικό οικισμό με στενά σοκάκια, πέτρινες πόρτες με χαραγμένους σταυρούς και οικόσημα και στέγες με πήλινα πιθάρια που παίζουν το ρόλο της καμινάδας.
Πάνω Περβολάκια, Λασίθι
Τα Πάνω Περβολάκια βρίσκονται σε ένα σημείο μεγάλης φυσικής ομορφιάς, ανάμεσα στο Φαράγγι των Περβολακίων (ή του Καψά) και τη Μονή Καψά. Το φαράγγι έχει μήκος 3,5 χλμ και καταλήγει στο χωριό Περβολάκια απ’ όπου πήρε και το όνομά του. Το χωριό εγκαταλείφθηκε εδώ και πολλά χρόνια από τους κατοίκους του, οι οποίοι προτίμησαν να φύγουν και να δημιουργήσουν ένα νέο οικισμό, τα Κάτω Περβολάκια, καθώς οι συνθήκες διαβίωσης εκεί ήταν καλύτερες. Δείτε το βίντεο του Μανώλη Χαμηλάκη.
Βόιλα, Λασίθι
Βορειοανατολικά από τον Χανδρά Σητείας, σε απόσταση περίπου 1 χλμ. βρίσκεται ο μεσαιωνικός οικισμός της Βόιλας μέσα στο πανέμορφο οροπέδιο των Αρμενοχανδράδων. Ένα εγκαταλελειμμένο χωριό με μεγάλη ιστορική και πολιτιστική αξία. Κατά τη διάρκεια των βενετικών χρόνων ήταν ένα σχετικά μεγάλο χωριό. Η Βόιλα φαίνεται να εγκαταλείφθηκε τον 19ο αιώνα. Στον οικισμό ξεχωρίζει ο ψηλός πύργος των Genna ο οποίος βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση, η μικρή ερειπωμένη εκκλησία του Τζιναλή και η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που χτίστηκε τον 15ο αιώνα και έχει το οικόσημο και τον οικογενειακό τάφο των Σαλαμών, που πιστεύεται ότι ανήκει στους προγόνους του ποιητή Διονυσίου Σολωμού.
Ετιά, Λασίθι
Η Ετιά είναι ένα μικρό εγκαταλελειμμένο χωριό πλήρως βυθισμένο σε ελαιόδεντρα, σε μια καταπράσινη περιοχή 14 χλμ. νότια της Σητείας. Το χωριό αυτό ήταν ένα από τα μεγαλύτερα στη βενετσιάνικη Κρήτη. Η περιοχή φαίνεται να αποτελούσε φέουδο της οικογένειας Ντε Μέτσο, η οποία κατασκεύασε μεγαλοπρεπή έπαυλη στο χωριό. Η έπαυλη Ντεμέτζο (De Mezzo) ή Σεράι σώζεται μέχρι σήμερα και αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα δείγμα βενετσιάνικης αρχιτεκτονικής σε ολόκληρη την Κρήτη. Αν βρεθείτε στην περιοχή, αξίζει μια βόλτα ανάμεσα στα ερείπια του χωριού και στις παλιές εκκλησίες του.
