Τα γραφικά χωριά της Τήνου περιμένουν τον επισκέπτη που θέλει να ανακαλύψει την αυθεντική πλευρά του νησιού.
«To χειροποίητο νησί». Έτσι αποκαλούσε την Τήνο ο φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης. Από τις λιθόστιχτες πεζούλες και τους δαντελωτούς περιστεριώνες μέχρι την υψηλή τέχνη της μαρμαρογλυπτικής, ό,τι κι αν δείτε στην Τήνο, είναι τέχνη.
Για να ανακαλύψετε τη γοητεία του «χειροποίητου» νησιού θα πρέπει να εξερευνήσετε την ενδοχώρα και να επισκεφθείτε τα πανέμορφα και καλοδιατηρημένα χωριά του. Από τον μαρμάρινο Πύργο μέχρι τον Βώλακα με το «σεληνιακό» τοπίο, το ταξίδι σας στα χωριά της Τήνου - ακόμα και μετά το καλοκαίρι - θα σας μείνει αξέχαστο. Ας δούμε μερικά από τα ομορφότερα.
Πύργος
Ο Πύργος, περίπου 25 χλμ. βόρεια της Χώρας, είναι το μεγαλύτερο χωριό της Τήνου, ανακηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός και ένα από τα πιο γραφικά χωριά των Κυκλάδων. Γενέτειρα σπουδαίων σπουδαίων γλυπτών και ζωγράφων (Γιαννούλης Χαλεπάς, Δημήτρης Φιλιππότης, Νικηφόρος Λύτρας κ.ά.) και κέντρο μαρμαροτεχνίας της Τήνου, ο Πύργος είναι στο σύνολό του ένα υπαίθριο μουσείο λαϊκής τέχνης με υπέροχες δημιουργίες από μάρμαρο να κοσμούν κάθε γωνιά του - από τις εκκλησίες, τα σπίτια και τις βρύσεις μέχρι μια στάση λεωφορείου. Στον Πύργο βρίσκεται το σπίτι-μουσείο του Γιαννούλη Χαλεπά (δημιουργού της διάσημης «Κοιμωμένης»), το μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών και το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας, ενώ λειτουργεί και η Σχολή Καλών Τεχνών. Μετά τις βόλτες σας, θα χαλαρώσετε στην όμορφη πλατεία του χωριού με τις βρύσες, τον μεγάλο πλάτανο και τα παραδοσιακά καφενεία.
Καρδιανή
Γαντζωμένη στο φρύδι μιας απότομης πλαγιάς, απροσδόκητα πράσινη, με ξεχωριστή παραδοσιακή αρχιτεκτονική και πανοραμική θέα στο Αιγαίο, η Καρδιανή είναι ένα χωριό-έκπληξη που δεν πρέπει να παραλείψετε να επισκεφθείτε όταν βρεθείτε στην Τήνο. Η Καρδιανή βρίσκεται στο νοτιοδυτική πλευρά του νησιού, στον δρόμο προς Πύργο και Υστέρνια και απέχει περίπου 15 χλμ. από τη Χώρα της Τήνου. Λόγω των άφθονων πηγών, το χωριό είναι καταπράσινο. Στην είσοδο του χωριού θα αφήσετε το αυτοκίνητο και θα συνεχίσετε την περιπλάνηση με τα πόδια. Η Καρδιανή είναι ένα αρχιτεκτονικό στολίδι. Τα σπίτια και οι εκκλησίες, τα στενά, οι θολωτές στοές, οι μαρμάρινες βρύσες, οι λουλουδιαστές αυλές και η κεντρική πλατεία με το σιντριβάνι δίνουν ένα μοναδικό χαρακτήρα σε αυτό το χωριό που χτίστηκε με τις πέτρες και τα μάρμαρα της περιοχής. Κάτω από το χωριό, θα χαρείτε την καθαρή θάλασσα στον όρμο της Καρδιανής (Γιαννάκη), ενώ σε κοντινή απόσταση θα βρείτε και τις παραλίες Καλύβια και Άγιος Πέτρος.
Υστέρνια
Στην πλαγιά του βουνού Μεροβίγλια, τα αμφιθεατρικά χτισμένα Υστέρνια είναι ένα πραγματικό μπαλκόνι στο Αιγαίο αφού η θέα από εδώ στη θάλασσα και τα γύρω νησιά είναι πραγματικά μοναδική. Η μεγάλη παράδοση στην τέχνη του μάρμαρου είναι κι εδώ εμφανής παντού - από τα σπίτια, τα δρομάκια και τα ξωκλήσια μέχρι τους φημισμένους μύλους που αποτελούν ένα μοναδικό δείγμα της λαϊκής τέχνης του νησιού. Από κάτω απλώνεται ο Όρμος των Υστερνίων με την ωραία αμμώδη παραλία του και τις παραδοσιακές ταβέρνες δίπλα στο κύμα.
Βώλακας
Σεληνιακό τοπίο στην Τήνο; Κι όμως υπάρχει! O Βώλακας είναι χτισμένος σε υψόμετρο 284 μ., σε ένα μικρό οροπέδιο στη μέση της Τήνου, 11 χλμ. από τη Χώρα. Πρόκειται για ένα πολύ ιδιαίτερο χωριό, από τα παλαιότερα και γνωστότερα του νησιού. Ο οικισμός είναι μικρός, με όμορφα σπίτια, περιποιημένες αυλές με μπουκαμβίλιες και λουλούδια, πλακόστρωτα δρομάκια και παραδοσιακά εργαστήρια καλαθοπλεκτικής στα οποία μπορείτε να δείτε από κοντά τους τεχνίτες εν ώρα εργασίας και να αγοράσετε τα προϊόντα τους. Το όνομά του το οφείλει στους μεγάλους γρανιτένιους βράχους (βολάκους) που το περιβάλλουν, δημιουργώντας ένα μοναδικό σκηνικό - ένα «σεληνιακό» τοπίο στη μέση του Αιγαίου. Φτάνοντας εδώ δεν μπορείς παρά να αναρωτηθείς πώς βρέθηκαν στην Τήνο αυτά τα μεγάλα ολοστρόγγυλα βράχια. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι στην περιοχή προσέκρουσε κάποτε τμήμα κάποιου μετεωρίτη, ενώ άλλοι ερευνητές πιστεύουν ότι οι βράχοι προήλθαν από έκρηξη ηφαιστείου, 20 εκατομμύρια χρόνια πριν.
Δύο Χωριά
Χτισμένο αμφιθεατρικά σε μια καταπράσινη και εύφορη, από τα τρεχούμενα νερά, πλαγιά, αυτό το χωριό έχει ανεμπόδιστη θέα στο λιμάνι της Τήνου και στα γύρω κυκλαδονήσια. Αξίζει να περπατήσετε στα στενά δρομάκια του με τις γραφικές καμάρες για να θαυμάσετε την παραδοσιακή κυκλαδική αρχιτεκτονική. Η μεγάλη πλατεία του χωριού με τα πλατάνια και την υπέροχη θέα είναι μια από τις ωραιότερες του νησιού.
Φαλατάδος
Ο Φαλατάδος είναι ένα παλιό χωριό που χρονολογείται από το 1400, χτισμένο αμφιθεατρικά απέναντι από το Κεχροβούνι. Στολίδι του είναι η μαρμάρινη εκκλησία του Αη Γιάννη και η πανέμορφη κυκλαδίτικη πλατεία της Μεγαλόχαρης. Το χωριό είναι ξακουστό για τη ρακή του. Εδώ λειτουργούν πολλά πατητήρια και αποστακτήρια, ενώ τον Σεπτέμβριο, το Ρακιζιό είναι μεγάλη τοπική γιορτή.
Αρνάδος
Το πιο ορεινό χωριό της Τήνου, σε απόσταση 10 χλμ. από τη Χώρα, προσφέρει εντυπωσιακή θέα σε όλες τις νότιες Κυκλάδες. Είναι ιδιαίτερα γραφικό, με μεσαιωνικές καμάρες, πλακόστρωτα καλντερίμια και σπίτια με αυλές γεμάτες λουλούδια. Απαραίτητη είναι η στάση στη μεγάλη πλατεία με το ναό της Ανάληψης του Χριστού. Πολύ κοντά στο χωριό βρίσκεται η Μονή Κεχροβουνίου-Αγίας Πελαγίας, η οποία μοιάζει με παραδοσιακό χωριό που περιβάλλεται από φρουριακό τείχος.
Στενή
H Στενή είναι χτισμένη στους πρόποδες του Τσικνιά, του ψηλότερου βουνού του νησιού. Χωριό παραδοσιακό, με εξαιρετικά φιλόξενους κατοίκους και αρκετά χαρακτηριστικά τηνιακής αρχιτεκτονικής. Οι δύο ενορίες, ορθόδοξη και καθολική, βάζουν το δικό τους λιθαράκι στην ιδιαίτερη ταυτότητα της Στενής, ενώ το λαογραφικό μουσείο διηγείται με τον καλύτερο τρόπο την ιστορία του τόπου. Έξω από τον οικισμό βρίσκονται σκόρπια πανέμορφα ξωκλήσια που αξίζει να ανακαλύψετε. Απαραίτητη είναι μια στάση στις ταβέρνες του χωριού που φημίζονται για το εκλεκτό κρέας τους.
Τριπόταμος
Από τα αρχαιότερα χωριά της Τήνου, ο Τριπόταμος απέχει 5 χλμ. από την πόλη της Τήνου και έχει στην πλάτη του, προς Βορρά, το γυμνό βράχο του Εξώμβουργου, με τα ερείπια της Μεσαιωνικής πόλης της Τήνου και τα ευρήματα της πόλης των Προϊστορικών και Γεωμετρικών χρόνων. Το χωριό παρουσιάζει ιδαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Μοιάζει με κάστρο αποτελούμενο από σπίτια χτισμένα το ένα πολύ κοντά στο άλλο, τα οποία διατηρούν στο ακέραιο τον παραδοσιακό χαρακτήρα.
Πάνορμος
Το όμορφο ψαροχώρι του Πανόρμου στα βόρεια του νησιού είναι το επίνειο του Πύργου και ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς της Τήνου. Εδώ θα βρείτε ένα φυσικό λιμανάκι με ψαροταβέρνες δίπλα στο κύμα και ωραίες παραλίες. Απέναντί του βρίσκεται το νησάκι Πλανήτης με τον ερειπωμένο φάρο που λειτούργησε πρώτη φορά το 1886 και αποτελεί διατηρητέο ιστορικό μνημείο.
