Οι Αρχάνες Ηρακλείου είναι ένας από τους ωραιότερους παραδοσιακούς οικισμούς της Κρήτης. Ένα πολύχρωμο χωριό-πρότυπο που έχει βραβευτεί σε διαγωνισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Μόλις 15 χλμ. μακριά από την πόλη του Ηρακλείου και 7 χλμ. από το μινωικό ανάκτορο της Κνωσού, βρίσκεται ένας από τους ωραιότερους και πιο φημισμένους οικισμούς της Κρήτης, οι Αρχάνες. Το πολύχρωμο αυτό χωριό, που ξεδιπλώνει την ομορφιά του σε υψόμετρο 380 μ., στο βορειοανατολικό άκρο της κοιλάδας του Γιούχτα, έχει βραβευτεί σε διαγωνισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση, όσον αφορά την οικιστική του ανάπτυξη. Τα σπίτια έχουν αναπαλαιωθεί με τέχνη, μεράκι, μα πάνω απ' όλα σεβασμό στην παράδοση του τόπου. Το CNN το έχει κατατάξει στη λίστα με τα ωραιότερα ελληνικά χωριά- και όχι άδικα.
Το ανοιχτό γκριζοπράσινο χρώμα των γύρω ελαιώνων κάνει μια υπέροχη αντίθεση με τα σπίτια του χωριού που είναι βαμμένα σε χαρούμενα χρώματα. Η βόλτα στον παραδοσιακό οικισμό με τα λιθόστρωτα σοκάκια, τα καλοδιατηρημένα σπίτια και τις ολάνθιστες αυλές, είναι απολαυστική.
Στις Αρχάνες υπάρχουν ενδιαφέροντα μουσεία για να ανακαλύψετε την ιστορία της περιοχής (Λαογραφικό, Αρχαιολογικό, Κρητικής Ιστορίας και Παράδοσης), ωραία μαγαζιά με χειροτεχνίες και τοπικά προϊόντα και ταβέρνες για να δοκιμάσετε αυθεντικές κρητικές γεύσεις μαζί με το φημισμένο ντόπιο κρασί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εδώ ανακαλύφθηκε ένα από τα αρχαιότερα πατητήρια στον κόσμο και η περιοχή εξακολουθεί να παράγει εκλεκτό κρασί. Επίσης, στις Αρχάνες παράγεται εξαιρετικό ελαιόλαδο. Κάντε μια στάση στην αναπαλαιωμένη «Φάμπρικα Ελένη» στην Τουρκογειτονιά, όπου μπορείτε να μάθετε τα πάντα για τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής ελαιόλαδου.
Το κατάφυτο κρητικό τοπίο που αγκαλιάζει τον οικισμό, γεμάτο από αμπέλια, ελιές και κυπαρίσσια, δεν πρέπει να έχει αλλάξει πολύ από τους μινωικούς χρόνους. Γύρω από το χωριό, μια υπέροχη φύση σάς καλεί να την εξερευνήσετε, να την περπατήσετε, να τη μυρίσετε. Οι λάτρεις της πεζοπορίας μπορούν να ανέβουν στον λόφο του Φουρνιού με το μινωικό νεκροταφείο και να περπατήσουν στα μονοπάτια του Γιούχτα, του ιερού βουνού των Μινωιτών με ύψος 811 μ. Η ανάβασή του είναι σχετικά εύκολη και η θέα από την κορυφή του, μέσα από τα πεύκα και τα κυπαρίσσια θας αποζημιώσει.
