Κυριολεκτικά μια ανάσα από την Αθήνα, η Σαλαμίνα είναι το νησί μας ταξιδεύει από την αρχαία ιστορία της Ελλάδας μέχρι τον 20ο αιώνα.
Το μεγαλύτερο νησί του Σαρωνικού και κοντινότερο στην Αθήνα, η Σαλαμίνα, ή Κούλουρη όπως ήταν γνωστή στην αρχαιότητα, αποτελεί ιδανική απόδραση για μία ή και περισσότερες μέρες - για βόλτα, μπάνιο, φαγητό και επίσκεψη σε αξιοθέατα. Το ταξίδι από το Πέραμα διαρκεί μόλις 15 λεπτά με το φέρι μποτ και τα δρομολόγια μέσα στην ημέρα εκτελούνται κάθε τέταρτο.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, το νησί πήρε το όνομά του από τον Κυχρέα, που ήθελε να τιμήσει τη μητέρα του Σαλαμίνα, κόρη του ποτάμιου θεού Ασωπού και αδελφή της νεράιδας Αίγινας. Η Σαλαμίνα μεταφέρθηκε εκεί από τον Ποσειδώνα που την ερωτεύτηκε και γέννησε τον Κυχρέα σε αυτόν τον τόπο.
Η ιστορία της Σαλαμίνας είναι συνυφασμένη με τον ομηρικό ήρωα Αίαντα τον Τελαμώνιο, βασιλιά του νησιού, αλλά και με την ένδοξη Ναυμαχία του 480 π.Χ., ανάμεσα στους Έλληνες και τους Πέρσες. Κάθε Σεπτέμβριο, πραγματοποιείται αναπαράσταση της ναυμαχίας μαζί με άλλες εορταστικές εκδηλώσεις στο νησί. Το ιστορικό ενδιαφέρον δεν σταματά στην αρχαιότητα, καθώς ο αγωνιστής της Επανάστασης του 1821, Γεώργιος Καραϊσκάκης έδρασε και ζήτησε να ταφεί εδώ, ενώ ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του στο νησί.
Τι να δείτε και να κάνετε στη Σαλαμίνα
Η πόλη της Σαλαμίνας
Η πόλη της Σαλαμίνας είναι ιδανική για βόλτες από το πρωί ως το βράδυ. Σε όλο το μήκος της παραλίας χτυπά η καρδιά της πόλης, με τα καφέ, τις ταβέρνες και τα παραδοσιακά ουζερί που γεμίζουν από το μεσημέρι και μετά. Οι χαλαρές βόλτες με θέα τον Σαρωνικό, θυμίζουν ξέγνοιαστες στιγμές διακοπών καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Ανεβείτε στον λόφο Πατρίς ακριβώς έξω από την πόλη για να θαυμάσετε όρμο της Σαλαμίνας από ψηλά, αλλά και για να επισκεφτείτε το Ευριπίδειο Θέατρο, που κατασκευάστηκε προς τιμήν του μεγάλου τραγικού ποιητή Ευριπίδη τη δεκαετία του 1990 στα πρότυπα των αρχαίων θεάτρων. Εκεί βρίσκεται και η εκκλησία της Παναγίας Ελευθερώτριας, που χτίστηκε στα ερείπια των πυροβολείων που είχαν εγκαταστήσει οι Γερμανοί την περίοδο της κατοχής. Απέναντι από τον λόφο Πατρίς δεσπόζει το ξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία, χτισμένο πάνω στον ομώνυμο βράχο, με υπέροχη θέα σε όλο το νησί.
Αρχαιολογικό Μουσείο Σαλαμίνας
Στεγασμένο σε ένα κτίριο που λειτούργησε ως σχολείο επί Καποδίστρια από το 1830 μέχρι πρόσφατα το 1981, το Αρχαιολογικό Μουσείο Σαλαμίνας άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό πριν από 15 χρόνια. Βρίσκεται πολύ κοντά στην παραλιακή οδό Ακτή Καραϊσκάκη και στην προβλήτα της πόλης. Οι συλλογές του εκτίθενται στις αίθουσες και στην εσωτερική αυλή και περιλαμβάνουν κυρίως ευρήματα ανασκαφών σε όλη την έκταση του νησιού, όπως επιτύμβιες στήλες, αλλά και έργα κεραμικής και γλυπτικής, που καλύπτουν όλη τη διάρκεια της αρχαίας ιστορίας του νησιού, από τα Προϊστορικά χρόνια μέχρι και την Ύστερη αρχαιότητα.
Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου Σαλαμίνος - Τάφος Γεωργίου Καραϊσκάκη
Ο Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου στη Σαλαμίνα αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία του νησιού. Αποτέλεσε την πρώτη ενορία της Σαλαμίνας και εκτός από θρησκευτικό ενδιαφέρον, έχει και καλλιτεχνικό, καθώς θα συναντήσετε έργα του κορυφαίου γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά, τον Δεσποτικό Θρόνο, τον Άμβωνα και το Προσκυνητάρι, αλλά και το τέμπλο που έχει φιλοτεχνηθεί από τον Σαλαμίνιο ζωγράφο Πολυχρόνη Λεμπέση. Η ιστορία του ναού συνδέεται και με την Επανάσταση του 1821, καθώς στον περίβολό του φυλάσσεται ο τάφος του θρυλικού ήρωα Γεωργίου Καραϊσκάκη. Ο Καραϊσκάκης άφησε την τελευταία του πνοή το 1827 στη μάχη του Φαλήρου και η ταφή του στη Σαλαμίνα έγινε για να τιμηθεί η μνήμη και η θυσία του.
Λαογραφικό Μουσείο Σαλαμίνας
Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης & Ιστορίας του Δήμου Σαλαμίνος στεγάζεται στο Νέο Δημαρχείο- Πολιτιστικό Κέντρο της πόλης. Εκεί θα μάθετε περισσότερα για τη καθημερινή ζωή των κατοίκων στα παλαιότερα χρόνια. Ιδιαίτερη σημασία έχει η συλλογή ανδρικών και γυναικείων τοπικών ενδυμασιών, τα έπιπλα και οικιακά σκεύη από διάφορες εποχές, αλλά και οι αργαλειοί, τα κεραμικά και χάλκινα αντικείμενα του καθημερινού βίου. Η ιστορία της ενδυμασίας στη Σαλαμίνα είναι φανερή και από τη συλλογή ζιπουνιών (τζάκων), που μας ταξιδεύει 300 χρόνια πίσω. Στα εκθέματα συγκαταλέγονται όπλα από την Επανάσταση του 1821, εικόνες και εκκλησιαστικά σκεύη, καθώς επίσης και σπάνια έγγραφα 18ου και 19ου αιώνα.
Μονή Φανερωμένης και Οικία Άγγελου Σικελιανού
Το μεγαλύτερο μοναστήρι του νησιού είναι χτισμένο σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία δίπλα στη θάλασσα. Η Μονή Φανερωμένης με τα πετρόκτιστα κτίσματα και το καταπράσινο προαύλιο, στο εσωτερικό της είναι γεμάτη από εντυπωσιακές αγιογραφίες. Κάθε Αύγουστο προσελκύει πλήθος πιστών που θέλουν να τιμήσουν τα Εννιάμερα της Θεοτόκου στις 23 Αυγούστου.
Απέναντι από το μοναστήρι, μπροστά στη θάλασσα, βρίσκεται το σπίτι και η προτομή του μεγάλου Έλληνα ποιητή Άγγελου Σικελιανού, που αναστηλώθηκε πριν από περίπου μια εικοσαετία. Εκεί άλλοτε υπήρχε ένας από τους δέκα ανεμόμυλους του νησιού. Ο ποιητής έφτασε στη Σαλαμίνα τη δεκαετία του 1930 και εντυπωσιάστηκε από το μοναστήρι και την ομορφιά της περιοχής. Στο σπίτι αυτό έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του με την Άννα Καμπανάρη και δημιούργησε σημαντικό μέρος του έργου του. Μέσα υπάρχουν εκθέματα όπως αντικείμενα καθημερινής χρήσης και έπιπλα του ζευγαριού, φωτογραφίες και επιστολές και οι επισκέψεις γίνονται κατόπιν συνεννόησης (+30 213 2027316), +30 213 2027317).
Το Σπήλαιο του Ευριπίδη
Στο νοτιότερο σημείο της Σαλαμίνας, κοντά στον Όρμο Περιστέρια, βρίσκεται το εντυπωσιακό Σπήλαιο του Ευριπίδη, ένα φυσικό μνημείο με ξεχωριστή ιστορική και αρχαιολογική αξία. Ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν τη δεκαετία του ’90 αποκάλυψαν ότι το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε σε διάφορες περιόδους, από τη Νεολιθική εποχή έως τη Ρωμαϊκή και τη Φραγκοκρατία, ενώ εντοπίστηκαν σημαντικά ευρήματα, όπως όπλα, κοσμήματα, νομίσματα και κεραμικά. Κοντά στο σπήλαιο υπήρχε και λατρευτικός ναός του θεού Διονύσου. Ξεχωρίζει ένα σκύφος του 5ου αι. π.Χ. που φέρει χαραγμένο το όνομα του Ευριπίδη, επιβεβαιώνοντας τον σύνδεσμο του μεγάλου τραγικού ποιητή με το σπήλαιο. Τα ευρήματα του σπηλαίου εκτίθενται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Σαλαμίνας. Αξίζει μια βόλτα στο σπήλαιο για να θαυμάσετε τη θέα προς τον Σαρωνικό που είναι μαγευτική.
Η αρχαία Σαλαμίνα
Η Σαλαμίνα με τη μεγάλη ιστορία από την αρχαιότητα, διαθέτει αρκετά σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος που έχουν διατηρηθεί στον χρόνο. Νότιας της πόλης, στη θέση Κολόνες συναντάμε το Κυκλοτερές Ταφικό Μνημείο του 4ου αιώνα π.Χ. Σε κοντινή απόσταση από το σπήλαιο του Ευριπίδη, βρίσκεται το Ιερό του Διονύσου, ένα κτιριακό συγκρότημα της Ελληνιστικής περιόδου.
Στα Κανάκια ανακαλύφθηκε σε ανασκαφές η Μυκηναϊκή Ακρόπολη του 13ου αιώνα π.Χ., η οποία περιλαμβάνει κύριο ανακτορικό συγκρότημα με δίδυμο μέγαρο. Τα ευρήματα από την Μυκηναϊκή Ακρόπολη στα Κανάκια βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σαλαμίνας. Σύμφωνα με ανασκαφικές έρευνες, ο Τύμβος των Σαλαμινομάχων βρίσκεται στη βόρεια ακτή της Κυνόσουρας, μπροστά στο θαλάσσιο χώρο όπου έγινε η ιστορική ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π. Χ. Στον ίδιο χώρο βρίσκεται και το χάλκινο άγαλμα των Σαλαμινομάχων, έργο του γλύπτη Αχιλλέα Βασιλείου.
Σε κοντινή απόσταση από τον Τύμβο των Σαλαμινομάχων, απλώνεται η πόλη των Αμπελακίων, πρωτεύουσα του νησιού κατά τους κλασικούς χρόνους με μεγάλη οικονομική άνθηση. Έχει εντοπιστεί τμήμα του τείχους της αρχαίας πόλης και κάποια κατάλοιπα, όπως το αρχαίο λιμάνι όπου εκτυλίχθηκε η ναυμαχία.
Οι παραλίες του νησιού
Στη Σαλαμίνα θα βρείτε παραλίες που προσφέρονται για δροσερές βουτιές και στιγμές ξεκούρασης. Υπάρχουν οργανωμένες με beach bars, αλλά και ήσυχες και ανοργάνωτες. Τα δημοφιλή Κανάκια με τα τιρκουάζ νερά και τα βότσαλα, περιτριγυρίζονται από πεύκα, ενώ η Ψιλή Άμμος έχει αμμώδη ακτή και ρηχά νερά. Τα Σελήνια, με υπέροχη θέα προς τον Πειραιά, είναι κοντά στην πρωτεύουσα του νησιού και διαθέτουν επιλογές για φαγητό και καφέ δίπλα στη θάλασσα.
Για πιο ήσυχες στιγμές κατευθυνθείτε στο Περάνι (Ανατολικό και Δυτικό) και για πιο ζωντανή ατμόσφαιρα στο Αιάντειο, την παραλία της παραθαλάσσιας κωμόπολης, που έχει και επιλογές διαμονής. Εκεί βρίσκεται και η παραλία ΝΑΤΟ. Ο Άγιος Γεώργιος έχει καθαρά νερά και αρμυρίκια και η Αλυκή αμμουδιά και ψαροταβέρνες. Αμμουδιά θα βρείτε στην Ηλιακτή και στον Ζέφυρο.
Στάσεις για φαγητό
Στη Σαλαμίνα θα βρείτε αρκετά μαγαζιά για θαλασσινά και ουζάκι. Το Μεζεδοπωλείο Παραλία Ουζερί είναι από τα αγαπημένα των ντόπιων για φρέσκο ψάρι, ενώ το Ουζερί ο Κάκιας στην Ακτή Καραϊσκάκη είναι γνωστό χρόνια και στους Αθηναίους. Δίπλα στη θάλασσα θα φάτε και στην Μπουκουρίμιζα, πάνω στην άμμο καθίστε στο Θηνιό, ενώ στη Δημοτική Ιχθυαγορά Σαλαμίνας βρίσκεται το Ουζερί- Ψαροταβέρνα Αγκυροβόλι. Η Ψαροταβέρνα Μπακοθανάσης, αν και δεν είναι μπροστά στη θάλασσα, κλέβει τις εντυπώσεις καθώς μοιάζει βγαλμένη από παλιά ελληνική ταινία.
