Η Πυρσόγιαννη είναι το πιο ξακουστό από τα Μαστοροχώρια της Κόνιτσας. Η πέτρα κυριαρχεί παντού και σε κάθε γωνιά του χωριού υπάρχουν ανεξίτηλα τα σημάδια της παλιάς μαστορικής τέχνης.
Τα Μαστοροχώρια, μια ομάδα ορεινών οικισμών στο βορειοανατολικό άκρο του νομού Ιωαννίνων, ανάμεσα στο Γράμμο και το Σμόλικα, είναι ο τόπος των ξακουστών μαστόρων της πέτρας, που ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο αφήνοντας πίσω τους πέτρινα αριστουργήματα. Αν σας αρέσουν οι πιο χαλαροί ρυθμοί και οι αποδράσεις πέρα από τα συνηθισμένα, τότε αξίζει να ανακαλύψετε αυτά τα χωριά της Ηπείρου που διατηρούν την αυθεντικότητά τους.
Το πιο ξακουστό χωριό της περιοχής, η Πυρσόγιαννη είναι χτισμένη αμφιθεατρικά σε μια πλαγιά του Γράμμου, μέσα σε ένα απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς τοπίο, σε υψόμετρο 850 μ. και σε απόσταση 27 χλμ. από την Κόνιτσα. Το χωριό διατηρεί στοιχεία της παλιάς αίγλης του, στα μνημεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, στα λιθόστρωτα καλντερίμια που οδηγούν στις γειτονιές με τα πετρόχτιστα αρχοντικά και τις επιδέξια πελεκημένες εκκλησίες, που αποτελούν όλα έργα των ντόπιων μαστόρων.
Πυρσόγιαννη Ιωαννίνων: Η πατρίδα των φημισμένων μαστόρων της πέτρας
Η Πυρσόγιαννη είναι πατρίδα των φημισμένων πετράδων και μαστόρων που τους τελευταίους τέσσερις αιώνες και μέχρι το 1950, διασπάρθηκαν, οργανωμένοι σε μπουλούκια, σε κοντινούς και μακρινούς προορισμούς (Βαλκάνια, Αμερική κ.ά.) και δημιούργησαν έργα σπάνιας ομορφιάς και τεχνικής αρτιότητας (γεφύρια, μοναστήρια, αρχοντικά κ.ά.). Πυρσογιαννίτες και Βουρμπιανίτες τεχνίτες με μπουλούκι ογδόντα μαστόρων και πρωτομάστορα τον Πυρσογιαννίτη Ζιώγα Φρόντζο, έχτισαν το 1871 το γεφύρι της Κόνιτσας.
Μια βόλτα στο χωριό είναι αρκετή για να ανακαλύψετε το μεγαλείο της τέχνης τους. Περπατώντας στα γραφικά καλντερίμια θα θαυμάστε τα αρχοντικά σπίτια, τις περίτεχνες εξώπορτες και τις πέτρινες βρύσες. Τα περισσότερα σπίτια άρχισαν να χτίζονται γύρω στο 1750. Πολλά από αυτά είναι διώροφα ή και τριώροφα και γύρω τους αναπτύσσονται μικρές πέτρινες πλατείες και καλντεριμωτά σκαλοπάτια και δρομάκια. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το Εθνολογικό Μουσείο Ηπειρωτών Μαστόρων, που φιλοξενείται στο πέτρινο κτήριο του σχολείου.
Ανηφορίστε προς την πλατεία της Κόκκα Καρυάς και από εκεί ως τον αιωνόβιο πλάτανο και ακόμα ψηλότερα έως την εκκλησία του Άγιου Γεωργίου που θα σας εντυπωσιάσει με τον όγκο της και το διπλό καμπαναριό της. Ο δεύτερος ναός του χωριού είναι αυτός του Αγίου Νικολάου, τρίκλιτη βασιλική με πυργοειδές καμπαναριό.
Στο χωριό λειτουργεί ο μικρός ξενώνας Αρμολόι, που διαθέτει και εστιατόριο με καλό φαγητό. Από την Πυρσόγιαννη μπορείτε να πραγματοποιήσετε σύντομες εκδρομές στα υπόλοιπα Μαστοροχώρια, όπως τη Βούρπιανη, τους Χιονάδες, το Πληκάτι, την Καστάνιανη, τη Μόλιστα και το Γαναδιό, καθώς και στην εντυπωσιακή οροσειρά του Γράμμου. Η περιοχή ενδείκνυται για διάφορες δραστηριότητες όπως ορειβασία, αναρρίχηση, καγιάκ, ράφτινγκ, αιωροπτερισμό κ.ά.
